Reino Unido (18/06/18) - Lider Carismatico Kay Rala Xanana Gusmão nebe halo tinan 72 iha 20 de Junho 2018, ema
númeru um iha koligasaun Aliansa Mudansa ba Progresso (AMP) nebe manan Eleisaun Parlamentar Antecipadas (EPA) ho
maioria absoluta iha Maio liu ba, sei simu cargo nudar Ministro Estado Conselheiro ba Primeiro Ministro
iha VIII Governo konstitusional.
Maun Bo’ot Kay Rala Xanana Gusmão, Presidente Congresso Nacional Reconstrução Timorense (CNRT) la hetan knar formal iha Governo maibe hetan estatuto juridico nudar Ministro Estado ho kbi'it luan nudar konselheiro alto nivel ba VIII Governo iha ninia peregrinasaun husi 2018 to'o 2023.
Taur Matan Ruak, naran kompleto: Jose Maria Vasconcelos, moris iha Baguia, 10 Outubro 1956, ultimo komandante das FALINTIL, ex-General F-FDTL, ex-Presidente Republika 2012-2017 hetan konfiansa husi AMP hodi sai Primeiro Ministro RDTL ba periodo 2018-2023. Informasaun hirak ne'e mai husi fonte besik AMP nacional nebe garante katak indigitasaun TMR hanesan PM ba VIII Governo ne’e definitivo no haruka ona ba Presidente Republika Dr. Francisco Guterres Lu’olo. Primeiro Ministro indigitadu sei entrega lista naran ba Chefe de Estado nebe sei marka data ba tomada posse, hafoin rona tiha partido sira ho assentu parlamentar.
Taur Matan Ruak, naran kompleto: Jose Maria Vasconcelos, moris iha Baguia, 10 Outubro 1956, ultimo komandante das FALINTIL, ex-General F-FDTL, ex-Presidente Republika 2012-2017 hetan konfiansa husi AMP hodi sai Primeiro Ministro RDTL ba periodo 2018-2023. Informasaun hirak ne'e mai husi fonte besik AMP nacional nebe garante katak indigitasaun TMR hanesan PM ba VIII Governo ne’e definitivo no haruka ona ba Presidente Republika Dr. Francisco Guterres Lu’olo. Primeiro Ministro indigitadu sei entrega lista naran ba Chefe de Estado nebe sei marka data ba tomada posse, hafoin rona tiha partido sira ho assentu parlamentar.
Tuir dekretu presidensial, Taur Matan Ruak tama iha istoria nudar Primeiro Ministro hahu husi 22 Junho 2018. PM ho membro VIII Governo sei simu Investidura iha Palacio Nobre Lahane, Dili iha loron hanesan. Presidente Partido Libertasaun Popular (PLP) ne'e ema número dois iha plataforma AMP tuir kedas líder histórico Kay Rala Xanana Gusmão no Naimori Bucar, lider KHUNTO hela iha terceira posisaun tuir hierarquia Aliansa Mudansa ba Progresso.
Naran foun sira tuir kedas iha figura nain rua iha leten mak hanesan Senhora Armanda Berta, Presidente Kmanek Haburas Unidade Nacional Timor Oan (KHUNTO) hetan knar importante nudar Ministra Solidariedade Social no ex-FALINTIL, BrigJen Filomeno Paixao, militar sai nudar Ministro Estado ba Defesa no Seguransa. Agio Pereira
nudar Ministro de Estado ba Conselho de Ministro; Secretário-geral CNRT,
Francisco Kalbuadi Lay, nudar Ministro Coordenador ba Comércio, Indústria,
Turismo no Ambiente. Iha quinta posisaun mak
ema número dois PLP nian, Fidelis Magalhães, nebe chefia bankada PLP iha
IV legislatura dissolvida, hetan knar nudar Ministro ba Assuntos Parlamentares no
ba Administração.
Iha mos naran seluk nebe confirmado maibe balun hola parte ona iha VI Governo
Konstitusional nebe sei kaer pasta seluk iha VIII Governo hanesan Gastao Sousa
uluk Ministro Obras Publikas ba fali Ministro Planeamento no Investimento
Estrategico; Alfredo Pires kaer nafatin pasta Ministro Petroleo no Recursos
Naturais; Tomas Cabral ba Ministro Administrasaun Estatal; Dionisio Babo karik lori cargo foun nudar Ministro do Estado dos
Negocios Estrangeiros no Cooperasaun.
Fonte seluk avansa mos katak VIII Governo Konstituisional hamutuk ema nain 41 konta husi ministros, vice ministros no secretarios de esdado. Analista sira hare numero iha leten ne'e bo'ot liu. oposisaun aproveita hodi lansa kritikas no apela ba Presidente Republika atu hasai ema nebe naran ikus remata ho "KK" (kadastru kriminal) maibe Lei-Inan la fo kbi'it ne'e ba Na'i Presidente.
Ex-membro Assembleia Constituinte nebe representa bankada partidu Fretilin hodi hakerek Lei-Inan iha 2001 no transforma ba Parlamentu husi 2002 to'o 2007, Arao Noe da Costa Amaral, eleito hanesan Presidente PN ho votos a favor AMP no FDD nain rua. Arao Noe halo parte estrutura CNRT desde fundasaun no halao knar nudar presidente jurisdisaun iha AMP atual. Iha primeira plenaria, V legislatura, partidu oposisaun sira halai sai husi uma fukun ho razaun la klaru no liu deit semana ida, FDD soe malu, tuur ketak-ketak no hateke malu ho matan sorin iha Uma Fukun.
Fonte seluk avansa mos katak VIII Governo Konstituisional hamutuk ema nain 41 konta husi ministros, vice ministros no secretarios de esdado. Analista sira hare numero iha leten ne'e bo'ot liu. oposisaun aproveita hodi lansa kritikas no apela ba Presidente Republika atu hasai ema nebe naran ikus remata ho "KK" (kadastru kriminal) maibe Lei-Inan la fo kbi'it ne'e ba Na'i Presidente.
Ex-membro Assembleia Constituinte nebe representa bankada partidu Fretilin hodi hakerek Lei-Inan iha 2001 no transforma ba Parlamentu husi 2002 to'o 2007, Arao Noe da Costa Amaral, eleito hanesan Presidente PN ho votos a favor AMP no FDD nain rua. Arao Noe halo parte estrutura CNRT desde fundasaun no halao knar nudar presidente jurisdisaun iha AMP atual. Iha primeira plenaria, V legislatura, partidu oposisaun sira halai sai husi uma fukun ho razaun la klaru no liu deit semana ida, FDD soe malu, tuur ketak-ketak no hateke malu ho matan sorin iha Uma Fukun.
Iha diaspora, AMP Norte Irlanda husu Missa Agradecimento no halo convivio
confraternizasaun iha 16 Junho 2018 hodi agradese Maromak ba sucesso iha
negosiasaun Fronteira Maritima; Sucesso Eleisaun Parlamentar Antecipadas no; 16 Aniversario Restaurasaun Independensia RDTL nian. Estrutura AMP NI mos aproveita biban ne'e hodi apresenta kontas ba membro tomak kona ba atividade partidaria hot-hotu nebe halao ona husi fulan Fevereiro to'o mai Junho 2018.
Debate iha media no redes sociais kona ba politika atual, Dr Ramos Horta defende "...renovasaun no transisaun lalais iha Partidu Fretilin nia laran..." nune'e "...Dr Alkatiri bele livre hodi halo servisu seluk..." tenik Dr. Horta nebe retoma fali afiliasaun ba partidu refere, iha tinan kotuk. Hanoin ne'e mosu hanesan konsequensia husi derrota EA nebe VII Governo organiza iha 12 Maio 2018 ho apoio total Presidente da Republika Dr Francisco Guterres Luolo. Noticia ne'e fo sai mos iha diario de noticias (13/06/18) maibe seidauk iha reasaun ruma husi dirigente Partidu Fretilin.
Ativista LGBT no membru PLP Bella Galhos fo entrevista iha GMNTV no diario de noticias akuza PLP halo diskriminasaun tanba orientasaun sexual. Termo LGBT mosu iha tinan 1990 liu ba kotuk nebe sai ona assuntu bai-bain ba sociedade balun. Iha sociedade seluk ema nia tilun ladauk toman rona diskusaun hirak ne'e. Ba Timor Leste LGBT buat foun, nune'e mos, wainhira koalia kona ba genero, violensia domestika no temas delikadas seluk sai hanesan tabu. Galhos temi mos Igreja Timor nia posisaun kona ba LGBT iha entrevista ne'e. Nudar referensia, Vaticano mos, pela primeira vez, uza termo LGBT iha dokumentu ida preparado ba Synode dos Bispos, fulan Outubro 2018 oin mai nebe hanaran "Instrumentum Laboris" hodi promove inklusaun foin sae sira iha Igreja katolika la hare ba kulit, religiaun ka orientasun sexual. AMP NI MEDIA (18/6)
Ativista LGBT no membru PLP Bella Galhos fo entrevista iha GMNTV no diario de noticias akuza PLP halo diskriminasaun tanba orientasaun sexual. Termo LGBT mosu iha tinan 1990 liu ba kotuk nebe sai ona assuntu bai-bain ba sociedade balun. Iha sociedade seluk ema nia tilun ladauk toman rona diskusaun hirak ne'e. Ba Timor Leste LGBT buat foun, nune'e mos, wainhira koalia kona ba genero, violensia domestika no temas delikadas seluk sai hanesan tabu. Galhos temi mos Igreja Timor nia posisaun kona ba LGBT iha entrevista ne'e. Nudar referensia, Vaticano mos, pela primeira vez, uza termo LGBT iha dokumentu ida preparado ba Synode dos Bispos, fulan Outubro 2018 oin mai nebe hanaran "Instrumentum Laboris" hodi promove inklusaun foin sae sira iha Igreja katolika la hare ba kulit, religiaun ka orientasun sexual. AMP NI MEDIA (18/6)